0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Adil Erdem Bayazıt (d. 1939, Kahramanmaraş) – (ö. 2008, İstanbul) şair, yazar ve milletvekilidir.

İlk ve orta öğrenimini Kahramanmaraş’ta tamamlar.  İlkokulu da Kahramanmaraş’ta okuyan Erdem Bayazıt sırasıyla 1953’te İstiklal Ortaokulu’ndan, 1959 yılında ise Kahramanmaraş Lisesi’nden mezun olur. ilk şiirlerini daha öncelerden yazmaya başlamış lise yıllarında ise ilk şiirleri yayınlanmıştır.

 Lisede olduğu yıllar Maraş’ta yetişen pek çok çağdaşı şair vardır. Bazıları daha sonra Maveracılar olarak adlandırılan bu şairlerin arasında A. Cahit Zarifoğlu, Sait Zarifoğlu, Rasim Özdenören, Alâeddin Özdenören, Ali Kutlay gibi şairler bulunmaktadır. Üstelik bu kuşaktaki şairlerin Maraş’taki edebi ortamlarını besleyen Bahattin Karakoç ile kardeşi  Abdurrahim Karakoç bu yıllarda popüler hale gelen Maraşlı şairlerdir. Bu kuşağın şairleri şiir ve öykülerini Demokrasiye Hizmet adlı mahalli gazetede yayımlamaktadır. Erdem Bayzıt ‘da bu gazeteye ilk olarak siyah-beyaz desenleri ile katılır.[1] Sonrada ilk şiirleri yayımlanmaya başlar. “Gün batıda bir kız sevdim” şiiri Demokrasiye Hizmet’in 4.2.1958 tarihli nüshasında C. Zarifoğlu ve A. Özdenören’in birlikte hazırladıkları “Fikir-Sanat” sayfasında yayınlanır.[2] Bu yıllarda Hamle Dergisi de yayına başlamış, Cahit Zarifoğlu ve diğer arkadaşları ile bu dergide yazı ve şiirlerini paylaşmaya başlamıştır. Cahit Zarifoğlu ile dostluğu bu yıllarda başlayacak ölene kadar da devam edecektir.

Liseyi bitirdikten sonra İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne kaydını yaptırıp yüksek öğrenimine başlar. [3]Adil Erdem Bayazıt İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğrencisi iken de Maraş ve Maraş’taki basın ve fikir dünyası ile irtibatını kesmez. İlk sayısı 30 Ağustos 1960’da “İnkılâp” gazetesinin mesul müdürlüğünü üstlenmiştir.  Gazetenin Genel Neşriyat Müdürü Cahit Zarifoğlu, sahibi ise Mustafa Özer’dir. [4]ŞAİR, tahsiline iki yıl kadar bu üniversitede devam eder. Bu yıllarda arkadaşı Cahit Zarifoğlu’nu da İstanbul’a davet eder. Zarifoğlu bu çağrıya uyarak İstanbul’a gidecektir.   1960 yılında dostu Cahit Zarifoğlu İstanbul Edebiyat Fakültesi Alman Dili Edebiyatına kaydını yaptırırken [5]o ise bir yıl sonra ailesinin ekonomik durumu yüzünden İstanbul’a fazla dayanamayarak 1961 yılında öğrenimini devam mecburiyeti olmayan Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne nakledecektir. [6] Bu arada İstanbul’dayken i (MARAŞDER)’in kuruluşunda ve yayın organı “Dört Mevsim Maraş”ın yayınlanışında, derneğin çıkardığı EDİK adlı dergisinin çıkmasına aktif rol üstlenmiştir.

Bayazıt 1963 senesinde yüksek öğrenimine ara verip kayıt dondurarak askere gider. Askerliğini yedek subay öğretmen olarak BURDUR iline bağlı Çuvallı, Yeşilova köyünde yapar. Askerden dönünce ani bir kararla Hukuk Fakültesinden ayrılarak Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Edebiyat bölümüne kaydolarak bu okula ve bölüme devam eder. [7]

Bu defa bu bölümü bitirmeye azimlidir. Nuri Pakdil’in 1969 Şubatında Ankara’da yayınlamaya başladığı “Edebiyat” dergisinde şiirlerini de yayımlamaya başlamıştır.

1971 yılında DTYCF Edebiyat bölümünden mezun olan Bayazıt, mezuniyet sonrasında memuriyet hayatına atılır ve edebiyat öğretmeni olarak Kahramanmaraş’ta öğretmenliğe başlar. Mezun olduğu Kahramanmaraş Lisesi’nde edebiyat öğretmeni olarak görev yapan şair, daha sonra Kahramanmaraş İl Halk Kütüphanesi’ne müdür olur.

1973’de “Sebeb Ey” adlı ilk şiir kitabını yayımlar.  Daha sonra Lise Yıllarından beri arkadaş olduğu şairler grubu ile birlikte 1976 yılı Aralık ayından itibaren yayınlanmaya başlayan “Mavera” adıyla aylık bir edebiyat dergisini çıkarmaya başlar. Bu grup adını MAVERACILAR olarak kamuoyuna duyuracaktır. Dergide yazılarıyla Cahit Zarifoğlu, Rasim Özdenören, Alaaddin Özdenören, Ersin Gürdoğan, Mehmet Kahraman ilgilenirken sahibi ve sorumlu yönetmeni Erdem Bayazıt’tır.

Bu dergide yayınlanan şiirlerine farklı tepkiler gelmektedir. Bu tepkiler derginin amacına ulaştığı kamuoyu tarafından dikkat çekmeye başladığının göstergesi olmaktadır.  Rusya’nın Afganista’nı işgali üzerine Mavera dergisi üyeleri ile birçok sanatçının da iştirak ettiği ilginç bir protesto yapmaya karar verilir. Kızıl Rus’a karşı Afganistan’da süren savaş içerisinde kendisi de dâhil yedi kişilik bir ekiple 1981 Temmuzunda Ajans 1400 adına Afgan dağlarına doğru yola çıkar. Ekipte aYücel Çakmaklı, Ahmet Bayazıt, Şenol Demiröz, Çetin Tunca, Halil İbrahim Sarıoğlu ve Necdet Taşçıoğlu da vardır.  Grup Pakistan’ın Peshawer kentinde, 270 kişilik bir Afgan gurubuyla birleşerek Afganistan içlerine doğru 20 gün boyunca dağlarda ve vadilerde 400 km yol kat edecek şekilde devam eder.  İki buçuk ay süren bu yolculuğun tüm ayrıntıları Erdem Bayazıt’ın kalemiyle ve Mavera’da sıcağı sıcağına yayınlanmıştır.[8]

Daha sonra İstanbul Türk Musikisi Devlet Konservatuarı’nın kuruluşunda sekreter olarak vazife alır.  Milli Eğitim Bakanlığı’nda Basın Bürosu Memurluğu, Milli Kütüphane Süreli Yayınlar Şube Müdür Yardımcılığı görevlerine getirilir.  Sanayi Bakanlığı İnsan Gücü Eğitim Daire Başkan Yardımcılığı görevini yürütürken istifa ederek kurucusu olduğu Akabe Yayınları’nın ve Mavera dergisinin yönetimini üstlenir. 

Henüz öğrencilik yıllarında şiir yazmaya başlamış olan Bayazıt, Edebiyat ve Mavera dergilerinin kurucuları arasında yerini alır. Akabe ayayınlarını İlki 1972 yılında basılan “Sebeb Ey” ( 1972 yılında Edebiyat Yayınları arasında 9 adlı şiir kitabının 2. ve 3. baskısı Akabe Yayınları tarafından yeniden basılır. Ayrıca son şiirleri de “Risaleler” adı altında 1987’de Akabe Yayınları arasında çıkmıştır (2. baskı 1989). Bu iki kitap İz Yayınları tarafından “Şiirler” adı altında 1992 yılında bir arada basılacaktır.  (4. baskı 1998).

 1981 yılı Temmuz ayında Ajans 1400 adlı bir firmanın film ekibiyle beraber Afganistan’a doğru yola çıkan şair Şenol Demiröz, Yücel Çakmaklı, Ahmet Bayazıt, Çetin Tunca, Halil İbrahim Sarıoğlu ve Necdet Taşçıoğlu’ndan oluşan çekirdek bir kadro ile birlikte Pakistan’ın Peşaver kenti başta olmak üzere İran, Hindistan ve Afganistan içlerini gezer. Yaptığı bu iki aylık gezinin izlenimlerini topladığı ” İpek Yolundan Afganistan’a” adlı eseriyle 1983 yılında Türkiye Yazarlar Birliği Basın Ödülü’nü kazanır.  Ayrıca bu yazıların bir kısmı “İpek Yolundan Afganistan’a”  “Hicret Günleri” ve “Dullar Kampı” adlarıyla 1985’de kitaplar haline gelerek yayınlanır.

1984’te Akabe Anonim Şirketi’nin İstanbul’a taşınması kararıyla bu görevini devrederek İstanbul’a taşınması üzerine yeniden memurluğa döner. Devlet Planlama Teşkilatı’na sözleşmeli personel olarak girip çalışmaya başlar. Bu görevini de bıraktıktan sonra  siyasete atılır.

1987 yılı seçimlerinde Kahramanmaraş’tan milletvekili adayı olur. 30 Kasım 1987 milletvekili seçimlerinde Anavatan Partisi’nden Kahramanmaraş milletvekili seçilir.  Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 18. dönem çalışmalarında Milli Eğitim ve Çevre Komisyonlarında görev alır. Bayazıt, TBMM Başkanlık Divanı’nca Üstün Onur Ödülü verilmesi kararlaştırılan 71 kişi arasında bulunmuştur.

1988 yılında Risaleler adlı şiir kitabıyla Türkiye Yazarlar Birliği Şiir Ödülünü kazanır. 1992 seçimlerinde adaylığını koymayan Bayazıt, İstanbul’a yerleşir. Evli ve dört çocuk babası olan Bayazıt’ın şiir ve yazıları Açı, Hamle (Kahramanmaraş), Çıkış (Ankara), Yeni İstiklal, Büyük Doğu, Edebiyat, Mavera, Yedi İklim ve Hece dergilerinde yayınlanmıştır. 

2 yıl kanser tedavisi gören Erdem Bayazıt, 5 Temmuz 2008 tarihinde İstanbul’da vefat etmiştir.  Devlet büyüklerinin de katıldığı cenaze töreninde Fatih Cami’inde kılınan cenaze namazının ardından Eyüp Sultan Mezarlığına defnedilir Erdem Bayazıt vefat ettiğinde 69 yaşındadır.  [9]

5 Temmuz 2008 tarihinde Kahramanmaraş’ın gözde anadolu lisesi Merkez Anadolu Lisesi’ne ismi verilmiştir. Okulun ismi bu tarihten sonra Erdem Bayazıt Anadolu Lisesi(EBAL) olarak değiştirilmiştir. [10]

ALDIĞI ÖDÜLLER

1. ) Erdem Bayazıt, TBMM Başkanlık Divanı`nca Üstün Onur Ödülü verilmesi kararlaştırılan 71 kişi arasında bulunuyordu.

2. ) “İpek Yolundan Afganistan`a” adlı eseriyle 1983 yılında Türkiye Yazarlar Birliği Basın Ödülü`nü kazandı.

3. ) Risaleler; isimli eseriyle Türkiye Yazarlar Birliği 1988 Şiir Ödülüne hak kazandı.

Şiirlerinde mücadeleci ve destansı bir üsluba sahip bir şair olan şairin şiirlerindeki İslâmî düşünceler bütün şiirlerine yayılmıştır. Şiirleri Açı (K. Maraş), Çıkış (Ankara), Yeni İstiklâl, Büyük Doğu, Diriliş, Edebiyat, Mavera ve Yedi İklim dergilerinde yayınlanmıştır.

Maveracılar denilen şiir topluluğunun ve Mavera dergisinin kurucu şairlerindendir. Akabe yayınlarının da kurucularından olan şair serbest ölçü ile İslami düşünceleri önde tutan, bir şairdir. Şiirlerinde geleneksel şiire yakın ama daha ziyade serbest ölçü ile yazan bir şairdir. Duru sade anlaşılır bir şiir dili kurmuştur. Sosyal faydayı önde götüren şair, şiiri İslami düşünceleri ve duyguları ifade eden bir araç olarak düşünmüştür. Şiiri düşünceleri için bir iletim vasıtası olarak görmüş, şiir yazmaktaki esas gayesi fikirlerini ve dini duygularını okurlara ifade etmek olarak düşünmüştür.

GEZİ NOTLARI:

İpek yolunda karartma akşamları

Sürecek savaşımız / Afgan dağlarında rüzgarlar / Ezanlarla beraber dolaştıkça / Kırları bayırları…` 

Yıl 1981, mevsimlerden yaz. Tarihin aydınlattığı uzun bir yolda, Ankara`dan, Tebriz`e, Tahran`a, sonra gözü yaşlı göç şehri Peşaver`e ve Afganistan`a seyir halindedir Erdem Beyazıt. Gözleri görülmeyen ayrıntıda, kalemi elindedir. Onun bu kutsal seyrinde bir araya gelen topraklar, geçmişte olduğu kadar o gün de birliktedir, tuhaf bir ortaklığı yaşamaktadırlar. Türkiye askeri bir `darbe`yi, İran`devrim`i, Afganistan `savaş`ı simgeler ve İpek Yolu üçünün de sırlarını vakur bir edayla taşıyan yoldur. Üçünün de birbirine çok yakın zamanlarda yaşadığı tarihi tecrübelerin, çağlar boyu yitirdiklerinin ve biriktirdiklerinin tanığıdır. 

`İpek Yolundan Afganistan`a` adlı kitabı, Erdem Beyazıt`ın uzun ve zorlu Afganistan yolculuğu esnasında tuttuğu notlardır. Gezi esnasında ihmal edilmeden, özenle yazılmış satırları okurken şu soruyu sordum: Gezi notları yazmak bir yazarlık refleksi midir yoksa tarihe şerh düşme kaygısı mı? Yazar görev mi addetmiştir bunu yoksa doğal bir gereksinme midir? Beyazıt`ın satırlarını okurken her ikisinin de aynı anda vuku bulduğunu, hissedildiğini anlamak zor değil. Kitap, coşkusu kaleminden taşan içten bir yazarın kelamı olduğu kadar, ülkelerin tarihlerinin kesiştiği coğrafyaya ayak bastığının farkında olan bir görev adamının zamanı yorumlayışıdır. Beyazıt yedi kişilik ekip ve iki araba ile planlı ve donanımlı olarak çıktıkları yolculuğun amaçlarını notlarının başında şöyle ifade eder: `Seyahatımızın ilk amacı İran ve Pakistan`daki Afgan muhacir ve mücahitlerine ulaşarak onların sesini dünya kamuoyuna aksettirmek… İkinci amaç, İslam devriminden sonraki İran`ı bütün gerçeği ile tanımak ve tanıtmak…Üçüncü amaç ise, İstanbul`dan Yeni Delhi`ye kadar kadim İpek Yolu`nun tarihi eserlerini ve turistik mevkilerini filme ve yazıya raptetmek!…` 

Onlar sekizincileri `çöl` olan bir grup seyyahtır. Bazen incelip bazen kabalaşan, akıp giden kilometreler gibi huyu suyu iklime göre değişen çölü katıp yanlarına, yani nazlı bir arkadaşın eşliğinde onun gönlünü yapmaya çalışarak yol alırlar. Yollar dilsizdir. Adım başı birini bulup selam vermek yol tarifiyle birlikte duasını almak gerekir. Bunaltıcı sıcakta, her an tetikte, yüreği ağzında şehirlerin karartma akşamlarında, İpek yolunun mim duraklarını tek tek gezerler. Çölde serap görür gerçeği yadırgarlar kimi zaman; serap çölün cefasından daha gerçektir. Erdem Beyazıt`a göre çölde gün gibi aşikar olan sonsuzluk duygusudur. `Sonsuzluk duygusunu bir deniz, bir okyanus mu, yoksa bir çöl mü daha çok verir insana? Ben reyimi Çöl`den yana kullanıyorum.` der bu yüzden. 

En çok insanlarının yüzünden okunur şehirler 

Yolculuklarının ilk durağıdır İran. Beyazıt burada devrim sonrası İran hakkında bol bol malumat toplar, bildikleriyle karşılaştırmalar yapar. Önce Tebriz`de dinlenir sonra Tahran`da 3 gece geçirirler. Ve Kum`u, Isfahan`ı, Kirman`ı ziyaret ederek tutarlar Afganistan yolunu. İran`dan Afganistan`a yol uzun. Aradaki durak Pakistan ve çöl, çöl, çöl… 

Pakistan`a gidene kadar uzun bir yolculuk geçirir, pek çok konaklama yerinde, misafirhanede, handa, bozuk yolların kenarına kurulmuş küçük dükkanlarda, yemek, çay ve uyku için dururlar. Beyazıt burada tanıştığı kişileri detaylıca anlatır. Peşaver`de tanıştığı 18 yaşındaki muhacir genç için `Yurdunu yuvasını kaybetmiş olmanın, vatanı işgal edilmiş olmanın tüm çilesini Abdulgaffar`ın gencecik yüzünde bir anda okumak mümkündü.` der. Abdulgaffar derisi Peşaver güneşi yanığı gencecik bir delikanlı. Onun ince, kavruk yüzünde acının usulca sevince dönüşünü görür, bir yurdun talihinin dönüşünü görür gibi. 

Gezdiği tüm şehirleri insanlarının yüzünden okur. Şairane bir okuyuştur bu. Çünkü bir insanda cisimleşen büyüdüğü şehrin tarihidir. İnsan, rengini, dilini, tadını ve kokusunu ait olduğu şehirden alır. Tıpkı Abdulgaffar`da olduğu gibi gözlerindeki ışıltı, davranışlarındaki olgunluk savaşla tanışıklığını ele verir. Peşaver`i çevreleyen muhacir kamplarını gezerken, ülkenin ileri gelenleriyle siyaset konuşurken, cephede mücahitlerle dertleşirken, bir yurdun tarihini kişilerin suretinden okumaya çalışır. Bu eğilimi onu daha hassas, daha kederli kılar ister istemez.`Muhacir kamplarını gezerken bana en çok dokunan görünümlerden biri her kampın bitişiğindeki mezarlıklar oluyor. Mezarlarında yatanlar sanki bu kamplarda yaşayanlardan daha fazla. Hele çocuk mezarları, kadın mezarları! Rabbim ne kadar çok minnacık mezar var! Ve ne kadar renkli bezlerle, sırma tellerle süslenmiş ve toprağı daha kurumamış kadın mezarları!.. Ah doğum yaparken ölen tazecik anneler, ah dünyayı tanımadan göçen miniminnacık yavrular!` Bir merkez hastanesini gezerken aynı şairane kederle şunları söyler: `Bu mazlum bu çilekeş, bu kahraman insanların asaleti karşısında bir anda içimi öyle bir mahcubiyet duygusu kaplıyor ki, değil onları sorularımla rahatsız etmek, onların karşısında ayakta duruyor olmak bile bana bir saygısızlık gibi geliyor.` Bu satırlar Beyazıt`ın duygusal yoğunluğunu tam manasıyla ifade eder. 

Peşaver`den muhacir şehir Afganistan`a, `cephe`ye gitmek için yola çıkarlar. Kalabalık mücahit bölüğüyle önce uzun bir otobüs yolculuğu, ardından da günler sürecek zorlu bir yürüyüş beklemektedir onları. Afganistan`a gidiş ve dönüş yürüyerek, bazen de katır sırtında geçer. Erdem Beyazıt uzun uzun anlatır bu yürüyüşü. Azad bölgelerde başları önlerinde yorgun ve tedirgin Afgan muhacirleri görür, göz yaşlarına hakim olamaz. Dağlar, tepeler, vadiler, ırmaklar, kızıl-boz toprak yollar aşarlar. Bir savaşa sınır olan şehirlerde düşünceler, hisler de sınırlarda dolaşır, büyük bir imtihanla sınanır. Yüksek dağların dik yamaçlarında, fantastik bir yol öyküsünün kahramanı olurlar. 

Beyazıt diğer kahramanların Erdem Ağabeysidir. Vardığı şehirlerin cümle kapısında çocukların selamıyla karşılanır. Evlerin önündeki hasır peykelerde dinlenir, damların üzerine battaniye serip uyur. Her tarafta bombalanmış köyler, son bulmuş kısa hayatlar, soran bakışlar ve bir de toprağı zehirleyen mayınlar vardır. Silahla büyüyen erlerin tüm yoksunluklara rağmen var güçleriyle verdikleri bağımsızlık mücadelesi öylesine yer eder ki yüreğinde `Savaş Risalesine Zeyl`de mısralarına yansır: 

`Hiçbir okyanus olamaz/ Bir mücahidin/ Yüzündeki çizgilerden/ Daha derin.` 

Erdem Beyazıt bu kitabıyla sadece yol hatıralarına değil, yaşamına, zevklerine, kederlerine, kavgalarına, heyecanına dahası yolculuğuna ortak eder okuyucusunu. Çoğu zaman kadim bir dostla dertleşir gibi yazar, bazen tam aksine ders verir gibi. Bugün ne yazık ki kitabın baskısı yok. Kütüphanede bulduğum 395 sayfalık nüshayı okuyup bitirdiğimde ise onların iki aylık yolculuğu henüz bitmemişti. Kitabın neden yarım olduğu, ikinci cildinin yazılıp yazılmadığı bilinmez ama yine de `Erdem Ağabeyi` yakından tanımanın en iyi yoludur; `İpek Yolundan Afganistan`a` yola çıkmak. 

Sana,Bana,Vatanıma Ülkemin, İnsanlarına Dair.

“Telgrafın tellerini kurşunlamalı’’
Öyle değildi bu türkü bilirim
Bir de içime
-Her istasyonda duran sonra tekrar yürüyen-
Bir posta katarı gibi simsiyah dumanlar dökerek
Bazan gelmesi beklenen bazan ansızın çıkagelen
Haberler bilirim mektuplar bilirim.

Gamdan dağlar kurmalıyım
Kayaları kelimeler olan
Kırk ikindi saymalıyım
Kırk gün hüzün boşaltan omuzlarıma saçlarıma
Saçlarının akışını anar anmaz omuzlarından
Baştan ayağa ıslanmalıyım
Gam dağlarına çıkıp naralar atmalıyım.

İçimde kaynayan bir mahşer var
Bu mahşer birde annelerinin kalbinde kaynar
Çünkü onlar yün örerken pencere önlerinde
Ya da çamaşır sererken bahçelerinde
Birden alıverirler kara haberini
Okul dönüşü bir trafik kazasında
Can veren oğullarının.

Bir de gencecik aşıkların yüreklerini bilirim
Bir dolmuşta yorgun şoförler için bestelenmiş
Bir şarkıdan bir kelime düşüverince içlerine
Karanlık sokaklarına dalarak şehirlerin
Beton apartmanların sağır duvarlarını yumruklayan
Ya da melal denizi parkların ıssız yerlerinde
Örneğin Hint Okyanusu gibi derin
İsyanın kapkara sularına dalan.

Nice akşamlar bilirim ki
Karanlığını
Bir millet hastanesinde
Dokuz kişilik kadınlar koğuşu koridorunda
Başını kalorifer borularına gömmüş
Beyaz giysilerinden uykular dökülen tabiplerden
Haber sormaya korkan
Genç kızların yüreğinden almıştır.

Bir de baharlar bilirim
Apartman odalarında büyüyen çocukların bilmediği bilemeyeceği
Anadolu bozkırlarında
İstanbul’dan çıkıp Diyarbekir’e doğru
Tekerleri yamalı asfaltları bir ağustos susuzluğu ile içen
Cesur otobüs pencerelerinden
Bilinçsiz bir baş kayması ile görülen
Evrensel kadınların iki büklüm çapa yaptıkları tarla kenarlarında
Çıplak ayakları yumuşak topraklara batmış ırgat çocuklarının
Bir ellerinde bayat bir ekmeği kemirirken
Diğer ellerinde sarkan yemyeşil bir soğanla gelen.

Yazlar bilirim memleketime özgü
Yiğit köy delikanlılarının
İncir çekirdeği meselelerle birbirlerini kurşunladıkları
Birinin ölü dudaklarından sızan kan daha kurumadan
Üstüne cehennem güneşlerde göğermiş mor sinekler konup kalkan
Diğeri kan ter içinde yayla yollarında
Mavzerinin demirini alnına dayamış
Yüreği susuzluktan bunalan
İçinden mahpushane çeşmeleri akan
Ansızın parlayan keklikleri jandarma baskını sanıp
Apansız silahına davranan
Nice delikanlıların figüranlık yaptığı
Yazlar bilirim memleketime özgü

Güzler bilirim ülkeme dair
Karşılıksız kalmış bir sevda gibi gelir
Kalakalmış bir kıyıda melül ve tenha
Kalbim gibi
Kaybolmuş daracık ceplerinde elleri
Titreyen kenar mahalle çocukları
Bir sıcak somun için, yalın kat bir don için
Dökülürler bulvarlara yapraklar gibi.

Kadınlar bilirim ülkeme ait
Yürekleri Akdeniz gibi geniş, soluğu Afrika gibi sıcak
Göğüsleri Çukurova gibi münbit
Dağ gibi otururlar evlerinde
Limanlar gemileri nasıl beklerse
Öyle beklerler erkeklerini
Yaslandın mı çınar gibidir onlar sardın mı umut gibi.

İsyan şiirleri bilirim sonra
Kelimeler ki tank gibi geçer adamın yüreğinden
Harfler harp düzeni almıştır mısralarında
Kimi bir vurguncuyu gece rüyasında yakalamıştır
Kimi bir soygun sofrasında ışıklı sofralarda
Hırsızın gırtlağına tıkanmıştır.

Müslüman yürekler bilirim daha
Kızdı mı cehennem kesilir sevdi mi cennet
Eller bilirim haşin hoyrat mert
Alınlar görmüşüm ki vatanımın coğrafyasıdır
Her kırışığı sorulacak bir hesabı
Her çizgisi tarihten bir yaprağı anlatır.

Bütün bunların üstüne
Hepsinin üstüne sevda sözleri söylemeliyim
Vatanım milletim tüm insanlar kardeşlerim
Sonra sen gelmelisin dilimin ucuna adın gelmeli
Adın kurtuluştur ama söylememeliyim
Can kuşum, umudum, canım sevgilim.

                                       ERDEM BAYAZIT

BULMAK

Bir an kayboldun gibi! yaşadım kıyameti
Yoruldun ama buldun ey kalbim emaneti

Yeniden su yürüdü dalıma yaprağıma
Bir bakışın can verdi kurumuş toprağıma

Çiçeğe durdu kalbim içtim parmaklarından
Göz çeşmem suya erdi sevda kaynaklarından

Bir aydınlık denizin sonsuz derinliğinde
Yüzüyorum gözünün yeşil serinliğinde

Bir ışık bir kelebek biraz çiçek biraz kuş
Yeni bir ülke yüzün ellerimde kaybolmuş

Soluğum bir kuş gibi uçuyor ellerine
Kapılıp gidiyorum saçının sellerine

Gözlerinden göğüme sayısız yıldız akar
Bir gülüşün içimde binlerce lamba yakar

Bir kurtuluştur o an çağrılsa senin adın
Sesin ne kadar sıcak sesin ne kadar yakın

Tabiat bir bembeyaz gelinlik giymiş gibi
Yüzüme kar yağıyor sanki elinmiş gibi

Sensiz geçen zamanı belli yaşamamışım
Sensizlik bir kuyuymuş onu aşamamışım

Bir yol buldum öteye geçerek gözlerinden
İşte yeni bir dünya peygamber sözlerinden

Ölüm bize ne uzak bize ne yakın ölüm
Ölümsüzlüğü tattık bize ne yapsın ölüm

                               ERDEM BAYAZIT

Birazdan Gün Doğacak

Nuri Pakdil’e

Beton duvarlar arasında bir çiçek açtı
Siz kahramanısınız çelik dişliler arasında direnen insanlığın
Saçlarınız ızdırap denizinde bir tutam başak
Elleriniz kök salmış ağacıdır zamana
O inanmışlar çağının.

Zaman akar yer direnir gökyüzü kanat gerer
Siz ölümsüz çiçeği taşırsınız göğsünüzde
Karanlığın ormanında iman güneşidir gözünüz
Soluğunuz umutsuz ceylanların gözyaşına sünger.

Gün doğar rüzgar eser bulut dolanır
Rahmet şarkısı söyler yağmurlar
Alnınız en soylu isyandır demir külçelere
Gürültü susar ses donar sevgi tohumu patlar
Sessiz bir bombadır konuşur derinlerde.

Ey bizim sabır yüklü toprağımızın kutsal ağacı
Sen bize hayatsın umutsun mezarlar kadar derin
Bizi tutan bir şey varsa dirilten o sensin
Üzerinde uyuduğumuz yavru kuşların tüy renkli sıcaklığı.
Ey damarlarımızda donan buz yüzlü heykeller beldesinden
Yıkıntılar sonrası sığındığım şefkat anası
Ey dağları yerinden oynatan ses ey mermeri toz eden rüzgar
Ey alemi donatan ışık toprağa can veren el.

Gün olur toprak uyanır ağaç uyanır uyanır böcekler
Sarı bozkır titrer çıplak ağaçlar yeşerir gök yıkanır kirli dumanlardan
Su coşar deniz kabarır canlanır ölü şehirler
Yemyeşil bir rüzgar eser yıldızlar arasından.

Şimdi siz taşıyorsunuz müjdenin kurşun yükünü
Çatlayacak yalanın çelik kabuğu
Sizin bahçenizde büyüyecek imanın güneş yüzlü çocuğu.

                               ERDEM BAYAZIT

SEBEP EY

Ürperir tabiat, üfleyince rüzgârı derin gök soluğu
Ulu ses dokununca çarka
Düşer ölümün gölgesi eşyaya.

Başlar eşyada hareket kurtulmak için kendinden
Daha öteye geçmek için arınmak gibi elbiseden
Yakalar ölümsüzlüğün sonsuz ipini
Sonra ses olur
Zamanın idrak incisi ses döner, döner, döner de
Yönelir sebebe
Sebeb ey! 

Sesi damarla çizer
Mutlak sözü damarda kanla çizer
Uzar bir göz ağrısının gecesi uçsuz bir nehir gibi
Bir bebeğin ilk hecesi düşer ağzından ansızın ve bulur
Sonra toprak sıkışır sıkışır taşar da renk olur tarla da
Günesin çarpılmış elçisi Van Gogh´la gelir önümüze
Portakalla yayılır karanfilde tutuşur karar kılar denizde
Renk denizde karar kılan ebedi tarla olur.
Renk başkaldırırken helezonlar çizerken ses
Som fatih su fetheder tabiatı
Döner döner döğünür eritir dağları yobaz kayaları
Daha der sığmaz kabına yönelir göğe teslim olur
Ve düşerken toprağa çağırır
Sebeb ey! 

Her sabah bütün bitkiler iştahlı bir çocuktur
Emer, emer, emer toprak anayı
O sultan hazinesi o hep veren sonsuz cömert anayı
Yeşil hayat, kırmızı hareket, sarı sabır emer
Ve beyaz iman çizer sesini
Tamamlar kavisini

Sebeb ey!

                       ERDEM BAYAZIT

ÖLÜM RİSALESİ

Damla damla oluşuyor hayat

Ölüm kımıl kımıl

Duymak kolay

Anlatmak değil

Her an

Farkındayım

Az az öldüğümün

Bilincindeyim doğan ayın

Eriyen karın akan suyun

Ve usul usul tükenen zamanın

Tekrarlayıp duruyor saat

Vakit te mahluktur

Vakit te mahluktur

İşliyor kalbim

Eskiyor saçlarım

Ve gözlerimin en ince hücreleri

Okuyorum hayatı

Toprağın üstünden çok

Altındakilerle var olduğunu

Toprak

Ölüme aç

Ölüme muhtaç

Hayat

Ölüm muhakkak

Ve ölüm mutlak

Tek kapısıdır ölümsüzlüğün

Ölümle tanıştıktan sonra anladım

Sadece bir kimlik belgesi olduğunu yaşamanın

Kesitler

Mahlukta devinen

Gürül gürül bir ırmaktır ölüm

Babalar ölür

Dolaşır eli ölümün

Saçlarında anaların oğulların

Analar ölür

Kök salar hasret yüreklere

‘Bir evlat pir olsa da’

O zaman anlar ancak neymiş öksüzlük

Oğullar ölür

Bir kafes olur ölüm

Ana kalbi bir kuştur

Azad kabul etmez

Sevgililer ölür

Bir hicret olur ölüm

Bir sıla

Mesela arkadaşlar

Arkadaşlıklar vardır okullarda

Bakarsın biri gelmez bir gün

Ve artık hiç gelmeyecektir

Simsiyah bir gölge düşmüştür adeta

Bahçeye koridorlara sınıflara

Bir fısıltı dolaşır dudaklarda

Kimi kirpikleri ıslak

Çökmüş bahçenin tenha bir yerine

Elinde bir çöp resmini çizer toprağa

Anıların

Kimileri öbek öbek toplanıp

Çaresizliği dile getirirler anlamsız sözcüklerle

-Nasıl olur daha dün beraberdik

-Salıncakta İki Kişi’yi izlemiştik daha dün nasıl olur

-Geçen pazar kırlarda dolaşmıştık

”Göçmen kuşlar yerli kuşlardan daha mutlu olmalılar 

Hayatı dolu dolu yaşıyorlar” demişti unutamıyorum

Sonra bir mezarlıkta Bir çukurun başında

Bir kapının ağzında

Herkez susar

Konuşur ölüm

Ve sürer hayat.

Bazan bir tekerlek altında

Ansızın gelir ölüm

Apansız biter sınav

Bir elektrik kesilmesi gibi

Kesilir tulu emel

Bazan ölüm vardır

Ölümden önce gelir

Mesela bir hapishanede bir hücrede yaşanır

Sorular hep yanıtsız kalır orada

Sadece konuşan rüyalardır

Yahut hayaller suskun duvarlarda

Gözler kabul eder parmaklar kabul eder

Ama beyin hep umuttan yanadır

Bazan akan bir film şeridinin

Tek kare donan bir fotoğrafı gibidir

Ölüm

Karşıda bir manga asker

Gözler namluların karanlık ağızlarını görmez de

Takılıp kalır masmavi gökyüzünde

Asılıp kalmış bembeyaz bir buluta

Ölümden uzak ölümler vardır

Gazete ilanlarında rastlanılan

Dünyaya bağlılığın zavallı

Ve muannit

Bir belgesidir

Daha çok kalanlara ait.

Bir de bir örümcek ağının ortasına düşmüş

Bir sineğin titrek bacaklarında seyretmiştim ölümü

Ölümler vardır: 

Can kuş gibi uçar gider

Bir martının süzülüp

Kaybolması gibi maviliklerde

Bir Portre

Engin sakin berrak bir denize 

Uçsuz bir kumsaldan ağır ağır

Nasıl yürürse insan

Sokrates öyle yürüdü ölüme

Tilmizleri ağlaşırken

O vasiyet ediyordu: 

-Asklepyos’a bir horoz borçluyuz

Unutmayınız.

Ne tuhafsınız dostlar

Güçsüz kadınlar gibi ağlaşmak niye

Yükselmek varken ölümsüzlüğe

İnancına sahip olmak

İnsan olmanın şartı

Kölelikler içinde en onulmaz kölelik

Hayatın ölümcül yanına

Takılıp kalmak değil mi?

İlkin ayaklarında duydu Sokrates

Zehirin soğukluğunu

Ve yavaş yavaş ölüm

Yükseldi göğsüne çenesine

Dudaklarında donan son bir tebessümle

Bir işaret taşı da böylece

Sokrates dikmiş oldu ölüme

Ölümün Sesi

Ölümden bir işaret var her şeyde

Ölümün sesini duyuyorum şarkılarda türkülerde: 

-Kışlanın önünde redif sesi var

Namluların ucunda ölümün sesi!

-Bir ay doğdu geceden oy oy

Karanlığın ağzında ölümün sesi!

-Erzurum dağları kan ile boran

Vadilerin koynunda ölümün sesi

-Ezo gelin durmuş bakar yollara

Umudun ardında ölümün sesi!

-Bir ihtimal daha var

Umuddan da öte ölümün sesi!

Kendi Ölümüme Ait Bir Deneme

Bir gün öleceğim biliyorum

Bunu her an ölür gibi biliyorum

Anamın yüreğinde bir kor

Ölene dek sönmeyecek bir ateş

Kımıldanıp duracak hep

Karım bomboş bulacak dünyayı

-N’olurdu birlikte ölseydik, deyip duracak

Oysa insan yalnız ölür

Ama o olmayacak dualarla teselli arayacak

Kızlarımın gırtlaklarında bir düğüm

Bir süre kaçacaklar insanlardan

Boşluğa düşmüş gibi bir duygu içlerinde

Sonunda onlar da kabullenecekler öylesine

Ölümüme en çabuk dostlarım alışacaklar

-Yaşayıp gidiyorduk yahu

Ne vardı acele edecek! 

Diyecekler

Biliyorum yaklaşıyoruz her an

Biliyorum oruçlu doğar insan

Ölümün iftar sofrasına

Son Söz

Ve zaman döne döne

Gelmişti başlangıç noktasına

İlk yaratılış düğümüne

Mahlukatın var olduğu

Yüzüsuyu hürmetine

Evrenin Efendisinin

Kavuşmak vakti gelmişti sevgilisine.

Hayatın menbaı

Merhametin son durağı

Madeni, muhabbet ocağının

Ateşler içindeydi

Yatağında.

İltica etmişti sanki Kainat

Kutsal tenine

Hayata şafak olan alnında

Ter taneleri

Her biri insanlık çilesinden

Bir haberdi sanki

Bir an oldu

Aralandı gözleri

Sonsuzu kuşatan bakışları

Süzdü ciğerparesi Fatıma’yı

Süzdü tek tek çevresindeki

Can dostlarını

Kıpırdadı dudakları, dedi: 

-Ebu Bekir kıldırsın namazı

Sonra daldı daldı uyandı

Son defa aralandı

Bakışları

Yöneldi bir noktaya

Karar kıldı bir noktada

Ve dedi: 

-Merhaba ey refik-i ala!

Olacak oldu

Akıllar kamaştı

Kalpler tutuştu

Feryat ve figan gökleri tuttu

Çekti kılıcını Faruk olan

Sıçradı orta yere: 

-Kim derse ”O öldü”, öldürürüm!

Ayrılık ateşinden

Ateşin şiddetinden

Sanki bendler çözülmüş

Felekler çökmüştü

Şuur tutuşmuş

Akıl iflas etmişti.

Sonra Sıddıyk olan

Yetişti geldi

Baktı baktı yatağında hareketsiz yatan sevgiliye

Mağarada arkadaşına Hicrette yoldaşına

Sonra baktı çevresine

Mahşerden önce mahşer hali yaşayan

Ashabına

Aline

Ebu Bekir dedi: 

-Ey nas, susun! 

Kim ki Resulullaha tapmaktadır

Bilsin ki Resul ölmüştür

Kim ki Allaha tapmaktadır

Bilsin ki Allah ölmez

Hayy ve Layemuttur

Ey nas, susun! 

”İnna Lillah ve inna ileyhi raciun”

Sonra eğildi sevgilinin yüzüne

Sürdü bulutlanmış gözlerini

O güzellikler ülkesine

Baktı baktı ve dedi: 

-Hayatında güzeldin

Ölümünde güzelsin

Öldün

Bir daha ölmeyeceksin

                  ERDEM BAYAZIT

SAVAŞ RİSALESİ

Güneşin
Mızrakların ucuna takılıp
kaldığı
bir vakitte
Diriliş erlerinin yüreklerinden
yayılan
Bir depremle sarsılıyordu arz.
Gerilmişti altımızda atlarımız
Fırlayıp kopacakmış gibi
baldırlarından
kasları
Ve tarıyordu bir projektör gibi
bakışları
üç kıtayı

Yeni bir vakte eriyordu yürekler
Yayılıyordu o muştu
O coşku
O haber.
Bir gelen var
emin haberciden
emin olana
Ondan da sıddık olana ve sadık olanlara
sohbete erip
halkada duranlara
yürekten yüreğe
yol bulanlara.
Bir gelen var
Bütün kıtalarda beklenmekte
olana
ayarlanmış
kulaklar
İlkin çobanlar duyuyorlar
Sonra ağaçlar
kurtlar
kuşlar
Çünkü onlar bilirler dinlemeyi
Onların elindedir toprağın nabzı
İlk onlar sezerler yeni olanı
Rüzgarlarla geleni
Bulutlardan ineni.

Bir dağın tepesinde
Yeni doğan bir ay gibi
Veysel Karani
Evreni
Kuşatan bir yay
Gibi
Açılmıştı
Kolları.

Selman
Bir şehrin kapısında
Bir kapının
Arkasında.

Ey savaşmakla emrolunanlar
Yürekleri Kevser suyu ile yıkananlar
Alacakaranlıkta bir seher vaktinde
Ayrılırken yurtlarından
yuvalarından
Bahçe köşelerinde kapı önlerinde sofalarda
odalarda
Bir bir çıkıp gelen yolumuzu kesip duran anılar
Yatak odamızın penceresinden
Uyandığımızda ilk görülen o tepe
O tepede o kayanın değişmeyen konumu
Güneşi bir muştu gibi her gün yeniden
Doğuran o dağ
elveda
Kadınlarımızın kirpiklerinde sıralanan
Adanmışlık ve bağlılık yazıları
elveda
Çocuklarımızın göğsümüze
yüzümüze
saçlarımıza
Sokulan alınları titreyen dudakları
kaçamak bakışları
Cennetten bir koku ölümsüzlükten bir pay olarak
Çektiğimiz ciğerlerimize
İnen yüreklerimize
Damla damla
Elveda….

O ki meydanın ortasında durmuştu
Elini kılıcının kabzasına koymuştu.
Dedi savaşçı:
” Ben gidiyorum
Hicret ediyorum
Varsa ağlatmak isteyen anasını
Dul koymak isteyen karısını
Ve istiyorsa çocukları yetim kalsın
Arkamdan gelsin.”

Yeryüzü yeni bir güne hazırlanıyordu
Zaman devrini henüz tamamlıyordu.
O konuştu:
“Ey eti etimden olan
Bu dünyada ve öbür dünyada
Kardeşim olan!
Bu gece yatağımda
sen yatacaksın
bana vekillik
yapacaksın.
Biz gidiyoruz
Hicret ediyoruz
Sen sonra geleceksin
Ama önce emanetleri
sahiplerine
vereceksin.”

Sonra o dağda
Maveranın kapısı olan
Bir mağara
Orada ikisi
O ve
İkinin ikincisi

sonra çöl:
Çölde tepeler..
Çölde develer..
Çölde geceler
Ve çöle serpilen
Mucizeler.

Medinede bekleyenler var
Damların üstünde, yollarda
çocuklar
kadınlar
Elleri alınlarında, gözleri ufukta
delikanlılar
ihtiyarlar..

Dediler. ” Veda tepeleri üstünden
Üzerimize ayın ondördü doğdu
Şükürler olsun, şükürler olsun
Bize vacip oldu, şükretmek
Şükürler olsun…”

                  ERDEM BAYAZIT

‘

Sait Mutlu, Sabri Arslan, Mehmet Emin Balyan, Ahmet Yücel’in aziz hatıralarına’

Onlar gittiler

ÖNDEN GİDENLER İÇİN

Yalnız bir yemin kaldı aramızda
Ben şimdi bu yanda
Kasılmış çıplak bir kurşun gibiyim
Namluda.

Onlar gittiler
Topraktan bir işaret taşıyarak alınlarında
Ben şimdi bu yanda
Gerilmiş bir an gibiyim
Doğumla ölüm arasına.

Onlar gittiler
Gelen zamandan bir haber gibiydiler.
Ben şimdi bu yanda
İçilmiş bir and için bekleyenim
Kurulmuş saat gibi.

Onlar gittiler
Giderken bir muştu gibiydiler.

             ERDEM BAYAZIT

SENDİN

Sendin gökkuşağındaki yedinci renk 

Sendin denizdeki uçsuz bucaksız mavilik 

Sendin içimdeki ateş, yüreğimdeki sızı 

Ve sana karşı koyulmaz hasretlikti gönlümde olan 

Masallarda adı geçen güzel sendin 

Kafdağındaki zümrütü anka kuşu gibi 

Bana benden yakın, bana benden uzak olan 

Akşamları gökyüzümdeki yıldız sendin 

Sendin kaderimdeki yalnızlık 

Şiirimdeki kadın sendin 

İçtiğim kadehdeki şarap 

Gördüğüm rüya sendin 

Söylediğim şarkı olan sendin 

Sigaramda duman duman 

Yüreğime umut olan sendin 

Sendin bitmez, tükenmez 

Her fırsatta boğazımda düğümlenen sendin 

Batan güneş sendin 

Kalem tutan ellerim 

Kulağımda çınlayan 

Yazmaya çalıştığım şiir sendin 

Yalnız akşamlarda üstüme çöken 

Düşlerken kaybolup gittiğim sendin 

Her bir gecede binlerce kere öldüren beni 

Yağmur yağarken yüzüme düşen sendin 

Aynaya baktığımda gördüğüm 

Gören gözlerim sendin 

Umudamda sendin, umutsuzluğumda 

Yalnızlığımda sendin, yalınsızlığımda sen

Kaynak,

edebiyatvesanatakademisi.com